YOMU

Asian Literature Project

Notice of Closure

Li Zi Shu

Notis Berhenti Berniaga

Li Zi Shu

结业通知

黎紫书

மூடுவிழா அறிவிப்பு

லி ஜி சூ

閉店のお知らせ

黎紫書

Notice of Closure

by Li Zi Shu

We will be permanently closing down soon.

Those in need can pickup food and items for free.

This notice hung by the entrance all morning, but nobody had spotted it yet. It was right next to the official MySejahtera QR code display, above a shelf with the hand sanitiser and thermal scanner. Anyone who came in had to pass through there. Since opening up this morning, a few Malay housewives came by, a young Indian man bought drinks, a man in sunglasses bought cigarettes, and a few scruffy kids bought candy. Nobody asked, neither did he point it out. He handled the cash register as usual, counting out every single sen.

When there were no customers, he went out and tugged at the notice to straighten it out a bit more.

He had written the notice himself. He suddenly decided to do it just as he was about to leave the house this morning. So he ripped up a cardboard box, cut out a nice square piece, and used a marker pen to write out the two sentences in big Chinese characters.

But this wasn’t a spur-of-the-moment thing. His old wife had been asking him to close the shop for years now. He didn’t have much opinion about it either way, and so things had simply dragged on until today when he finally made up his mind.

“I’ll go and hang it up right after this. Let’s just give everything away,” he said to his wife.

His wife, in a porcelain urn, neither agreed nor objected.

Counting back, it was almost a year now since his wife had been burned into ashes and put into the urn. It was an exquisite urn that was meant to be placed in the cinerarium at the cemetery. The place was not very far ── in fact it was the nearest cemetery from their house. But still, it was almost thirty kilometres away, and getting there meant crossing district borders. In these exceptional times, crossing into another district was no easy task; thirty kilometres meant the difference between earth and sky. He felt deeply uneasy about it, so he declined the funeral parlour’s arrangements and, against his children’s advice, chose to keep the urn at home until the pandemic was over. He cleared out a space on the display shelf in the living room and there he placed his old wife.

And so, every day he would speak a few words to that urn.

After writing the closure notice, he got ready to leave. In the sweltering July heat, the smell of durians wafted in from outside. His dog seemed to be in good spirits. Its appetite had improved over the last two days, and it had never liked to stay at home alone. Wanting to tag along, it painstakingly scrambled up into his small truck.

“Woofy, come down!”

The dog looked back at him from the driver’s cabin with glossy black eyes and a pleading whine in its throat. He unwittingly recalled how, before his late wife breathed her final breath in the isolation ward at the hospital, she had begged to go home but the nurse would not let her. They were only able to see each other for the last time through a video call over the phone. In that panicked moment, he kept yelling at her to get well soon, get well soon and then she could go home. The person in the screen struggled to make noises from the throat. An oxygen mark covered more than half of that gaunt face. At least the eyes were still hers.

After she died, even the dog could sense something. It suddenly became despondent and clung to him more than before. His wife was the one who had picked it up from the back alley, way back when it was still a freshly weaned puppy. A few days ago, he suddenly discovered that it was sick, so he took it to the vet and was asked, how old is this dog? His mouth gaping wide, he could not give an exact number. He could only remember that when his wife brought the puppy back home in her arms, her hair was still mostly black.

“Fifteen years old at least,” the vet said. “That is the equivalent of ninety over human years.” The vet pointed at the chart on the wall, filled with numbers.

Meaning to say, Woofy was very old, and the odds were not good. He felt at a loss, even more so than when he had first heard his wife’s diagnosis. Of course, back then he had not known that his wife would die, whereas in this case the implication behind the vet’s words were clear. This dog did not have many days left.

When his wife died, their two children had rushed home, and as quickly rushed back to where they’d come from, one in the north and one in the south. Since then, due to the movement control order, they were not able to come back for a visit. All that was left at home was one man and one dog. He told the children about Woofy’s condition over the phone, and they both suggested the exact same thing. Just go to the back alley and get another one; there were plenty of stray dogs there.

Little did they know that after their mother died, those stray dogs stopped coming.

Over the years, these dogs had learnt to come to the back alley in the evenings and loiter outside their back door. They would wait for that rusty grille to be pushed open with a loud creak, and then the lady of the house would put down a bowl of dog food mixed with rice, smile at them and say, time for dinner.

All the neighbours knew that the stray dogs gathered there every day because of her. Stray dogs covered with filth and frequent wounds, accompanied by an ever-present swarm of flies. The neighbour opposite the back alley would often peek at them from a small flap in their metal door, and sometimes some children would crack open the glass shutters ever so slightly and peer out from the shadows like black cats.

After adopting Woofy, his wife could not bear to see other dogs suffer. First she fed one dog, then two dogs, until eventually it became an entire pack. It so happened that most people in this neighbourhood did not like dogs. Even the kids knew how to scare them away with rods, or throw small firecrackers at them during festivals. On a few occasions, the neighbours even asked the local council to come and round up the dogs, which caused a huge commotion in the back alley. His wife stood in the way so that the dogs could escape, and the neighbours yelled at her as she merely smiled apologetically. But he could not help himself and rushed out to shout back at them, saying that the cats they kept weren’t any better, peeing and pooping all over other people’s yards. In the end, both sides refused to back down and things turned sour. From then on, every time he stepped out into the back alley, he was inevitably greeted with many hostile faces.

Once, some troublemaker even showed up at their doorstep and accused them for the disappearance of some cats from this house or that house.

His only response to that was a loud snort.

His wife told him then, your temper is getting worse with age, you really shouldn’t be running a sundry shop. She told him to close the shop, retire. He didn’t object. There were only two rows of shops in the area where they lived, and there was just this one sundry shop. Business used to be good. In fact, many of the Chinese residents nearby liked to gather there to chat. Every day as soon as the shop opened, they would come by in twos or threes. Some even brought along their own stools, talking and laughing all the way. But in the past few years, many of these familiar neighbours had either moved away to live with their children, or developed some elderly condition or other and had difficulty leaving the house. His shop became more and more deserted. The loss of business wasn’t so bad in itself; the children were all grown up, and he and his wife had saved up. But he had lived on this shop for so many years, and without it he was afraid he would have nothing left to do. So he kept delaying, and each year dragged on into the next.

After his wife died, he had to admit that it was difficult spending the days alone. The house was a mess and the old store assistant, who was lazy to begin with, started becoming more and more crafty. Just yesterday he caught her red-handed with a few cigarette packs hidden away. This time he’d had enough. He told her to leave and never come back. But despite it being just a small shop, there was a fair bit of work to do. To make matters worse, over the past year or so the government had announced all sorts of regulations due to the pandemic. Normally, people here didn’t even care to wear helmets on motorcycles, so of course all these new restrictions meant nothing to them. But the police did make their rounds every once in a while, poised and ready to record another entry in their summons book. He became so fearful of them that on a few mornings, he found himself deliberately stalling for time at home because he didn’t want to go to the shop.

Today was one such morning. He took some water and idly wiped down the urn of ashes several times.

“Today is as good a time as any,” he said to the urn. “So today it is. I’ll just give away everything in the shop, and that’ll be the end of it.”

Woofy had many memories with the old shop too. He couldn’t bear to shoo it out of the truck. Once they arrived, he rolled up the shutters and lugged out the crates of bread, onions, garlic and potatoes, just like any other day. Then he hung up the notice he had written. Woofy made a quick round of inspection about the shop, and was soon trailed by two tiny kittens meowing with all their might, as if brimming with things to tell. As Woofy led them out of the shop, two filthy mongrels suddenly appeared out of nowhere and padded over to say hello.

After a busy morning, at noon he went to buy lunch from the homey restaurant a few doors down. When he came back, he saw the old store assistant he had fired yesterday standing outside the shop. Beside her stood a scrawny Indian girl of twelve or thirteen, wearing a dress a few sizes too big. As soon as the assistant saw him, she flashed a bright smile. Meanwhile, the girl squatted down to play with the kittens as Woofy looked on vigilantly, constantly trying to nudge the girl’s hand away with its muzzle.

The store assistant had come to ask him to take her back in, but he knew all of her antics. Unbothered, he sat down to eat his food at the counter as she stood next to him with a pitiful face, blabbering away. It was the same old story, I promise I won’t do it again, we don’t have any money to buy food, I’ve worked for you all these years, won’t you please help…… over and over again, like a fly that refused to go away. By the time she finally stopped, he had lost his appetite and could barely swallow the rice in his mouth. There was still more than half left, along with some fish and meat, so he took it out to Woofy. The girl in the baggy dress shifted slightly out of his way, but continued squatting there as she watched Woofy eat. The two kittens also moved forward and picked out half a fried fish.

Pointing at the notice hanging outside, he told the old assistant that he was closing down the shop and wasn’t hiring anymore. He had to repeat himself many times. Still the woman did not seem to believe him fully, although she did finally get onto her bicycle and leave. The girl didn’t go with her. He asked the girl, hey, didn’t you come with her? The girl shook her head and bit at her lip. Then, as if she had finally made up her mind, she stood up and looked over at the notice hanging by the entrance.

“Uncle,” the girl called out to him in Malay. Her big bulging eyes looked cunning and pitiful at the same time, rather like that of the old assistant who had just left. Warily, he inclined his chin in response.

“You’ve written the notice wrongly,” the girl said.

He was taken aback. Just then, an egg wholesaler walked past the shop. The man took one look at the notice, and without even putting down the egg cartons he was carrying, turned to the lorry idling out on the street and shouted at the woman to come down. He knew this couple, and so the woman naturally made a big deal of it. Meanwhile, the man had already rolled up his sleeves and was just about to step into the shop when he was stopped short.

“Can’t you read? It’s only for people who are in need.”

Still they pushed forward shamelessly, but he glared fiercely at them until they finally dropped their heads and turned to leave. How naïve he was, they muttered sourly, he was just asking for thugs to come and clear out the entire shop.

He didn’t reply. After they were gone, he turned around to find the girl in the baggy dress still standing there, as if she had been frozen to the spot.

He frowned. “What are you waiting for?”

The girl strode forward and pointed at the notice.

“You wrote that wrongly.” This time she spoke in Chinese, her pronunciation so clear and precise that he was stunned. “It should be ‘pick up’, not ‘pickup’.” She smiled gleefully at him, raising her chin high to reveal a gap in her mouth from a missing tooth.

Later, as the girl carried on playing with the kittens, he called her into the shop. He handed her a marker pen and a fresh piece of cardboard, and asked her to rewrite the notice with the correct wording.

“One more thing, how do you say these two sentences in Malay?” he asked. “Might as well write that down too.”

Obediently, the girl leaned over the counter and, full of concentration, drew out each stroke as slowly and deliberately as if she were carving into wood. Watching her, he found it difficult to keep himself from laughing, so he stepped out to look for his dog instead. Woofy was sleeping along the five-foot way. Or maybe it wasn’t really asleep but simply had its eyes closed; sensing his presence, it raised its head and glanced briefly at him. The two kittens, unbothered by the fact that their mother was nowhere to be found, had nestled into Woofy’s side. There they lay huddled together in sweet sleep, completely oblivious to him as he stood there watching over them for a very long time.

Translated by Leong Sue Yen

Notis Berhenti Berniaga

oleh Li Zi Shu

Kami akan berhenti berniaga.

Semua bahan makanan dan barangan di kedai boleh diambik secara percuma oleh sesiapa yang memerlukan.

Notis ini terpapar pada ambang pintu sejak pagi tadi dan tidak dinampak oleh sesiapa pun. Notis ini bersebelahan dengan dokumen rasmi yang tercetak kod QR MySejahtera. Terdapat sebuah rak di bawahnya disediakan dengan cecair pembersih tangan dan alat pengukur suhu. Setiap orang yang masuk kedai akan melalui tempat ini. Setelah kedai dibuka pagi tadi, datanglah beberapa wanita Melayu, seorang remaja India yang membeli minuman, seorang lelaki bercermin mata hitam yang membeli rokok, dan beberapa kanak-kanak berpakaian serbah-serbih yang membeli gula-gula. Oleh kerana tiada sesiapa pun yang menyoal tentang notis itu, dia tidak mengambil inisiatif untuk memberitahu mereka. Dia terus mengambil wang dan mengembalikan baki di kaunter, tidak satu sen lebih pun diambilnya.

Semasa tiada pelanggan di kedainya, dia melangkah keluar dan cuba menguit notis itu untuk menegakkannya.

Dua baris ayat pada notis itu ditulis olehnya. Sebelum keluar rumah pagi tadi, dia lantas mengambil keputusan, biarlah dia lakukannya, lalu dia membuka sebuah kotak kadbod, memotong darinya sekeping kadbod bersegi empat sama, dan menulis dua baris ayat bahasa Cina dengan pen penanda.

Hal ini bukan ikut sesuka hatinya. Beberapa tahun yang lalu, isterinya dah memintanya untuk berhenti berniaga. Dia asyik ragu-ragu dan teragak-agak, sampai hari inilah baru bangun bertindak.

"Nanti saya paparkan notis, semua barang di kedai kita biar habis diedarkan," katanya kepada isterinya.

Isterinya berdiam diri di dalam sebuah balang porselin, tiada komen.

Sudah hampir setahun, isterinya dibakar menjadi abu dan dimasukkan ke dalam sebuah balang. Balang itu sangat cantik dan sepatutnya disimpan di taman perkuburan. Taman perkuburan itu tidak jauh — sebenarnya itulah taman perkuburan paling dekat dengan rumah mereka — namun jaraknya hampir tiga puluh kilometer. Bergerak dari sini ke sana dah dikira merentas daerah. Dalam tempoh yang luar biasa ini, tidak mudah untuk merentas daerah, tiga puluh kilometer bagaikan langit dan bumi. Dia berasa kurang sesuai maka menolak cadangan syarikat pengebumian dan nasihat anaknya. Dia mengatakan bahawa biar hal ini ditundakan sehingga penularan wabak berakhir, lalu terus simpan balang porselin di rumahnya. Dengan sepenuh hati, dia meluangkan loker di ruang tamu dan meletakkan isterinya di situ.

Setiap hari, dia pasti akan berbual-bual dengan balang porselin itu.

Setelah notis siap ditulis, dia pun bersiap sedia pergi ke kedai. Ini bulan Julai, cuacanya panas, bau durian semerbak di luar rumah. Anjingnya kelihatan semakin ceria, kembali berselera makan dua hari kebelakangan ini, tetapi dia masih tidak suka duduk di rumah bersendirian. Dia cuba dengan sedaya-upaya memasukkan badannya ke dalam trak kecil tuannya, dia mahu keluar bersama tuannya.

"Awang, turun!"

Anjing itu menoleh dan memandang tuannya di dalam kereta, matanya hitam berkilauan dan tekaknya bergetar, bagai merayu. Teringatlah dia bahawa sebelum isterinya menghembuskan nafas terakhir di wad pengasingan hospital, dia meminta untuk pulang ke rumah. Jururawat menolak permintaannya, dan terus menelefonnya agar mereka dapat bersua muka melalui skrin telefon. Dia panik pada waktu itu, asyik menegur dengan suara lantang agar isterinya cepat sembuh dan pulang ke rumah. Orang yang muncul dalam skrin itu, tekaknya bergetar dan wajahnya yang cengkung ditutupi alat bantuan pernafasan. Nasib baik matanya masih seperti dahulu.

Selepas pemergian isterinya, anjing mereka seolah-olah terasa sesuatu lantas badannya tidak bermaya, dan asyik mengekorinya ke mana saja dia pergi. Anjing itu dibawa balik oleh isterinya dari lorong belakang rumah ketika ia masih anak anjing yang baru disapih. Beberapa hari yang lalu, dia mendapati anjingnya tidak sihat lalu membawanya ke doktor haiwan. Apabila ditanya berapa umur anjing itu, mulutnya ternganga dan tidak dapat menjawab dengan angka tepat. Apa yang dia ingat adalah anak anjing itu dibawa balik oleh isterinya. Pada masa itu, rambut isterinya masih hitam lebat.

"Tidak kurang daripada lima belas tahun usianya," kata doktor haiwan. "Setara dengan sembilan puluh tahun usia manusia.” Sambil bercakap doktor haiwan menunjuk ke sekeping kertas pada dinding yang penuh dengan angka-angka.

Ini bermaksud Awang dah tersangat tua dan peluangnya tidak begitu cerah. Hal ini membuat dia bingung, lebih sukar untuknya menerima hakikat ini jika dibanding dengan saat-saat dia diberitahu bahawa isterinya didiagnosis dengan penyakit itu. Memang pada ketika itu dia tidak sedar bahawa isterinya akan mati, tetapi sekarang dia jelas mengerti kata-kata doktor haiwan. Nyawa anjingnya hanya tinggal beberapa hari.

Selepas isterinya meninggal dunia, kedua-dua anaknya bergegas kembali untuk menghadiri upacara pengebumian, dan kemudian bergegas pulang ke rumah masing-masing, seorang di bahagian utara dan yang seorang lagi di bahagian selatan. Disebabkan perintah kawalan pergerakan, mereka dihalang untuk kembali berkunjung sejak hari itu. Hanya tinggal dirinya seorang dan anjing seekor di rumah ini. Dalam perbualan telefon dia memberitahu kedua anaknya tentang keadaan Awang, mereka sebulat suara mencadangkannya agar mengambil anjing yang lain dari lorong belakang rumah, di mana anjing liar sentiasa berkeliaran.

Mereka tidak tahu bahawa anjing liar tidak pernah datang sejak ibu mereka meninggal dunia.

Selama bertahun-tahun lamanya, anjing-anjing ini datang berkerumun ke lorong belakang pada waktu petang, menunggu di luar pintu belakang rumah mereka. Apabila pintu besi berkarat ditolak buka dengan bunyi kuat, puan rumah melangkah keluar dengan memegang seperiuk campuran makanan anjing dan nasi, dengan senyuman dia menegur, “Jom, makan nasi.”

Jiran-jiran tahu bahawa puan rumah inilah yang menjemput sekawan anjing liar datang berkerumun setiap hari. Anjing-anjing liar itu sungguh kotor dan busuk, badan mereka sering luka dan dikelilingi lalat yang berterbangan. Jiran-jiran di lorong belakang sering mengintip melalui lubang kecil pintu besi. Beberapa kanak-kanak juga membuka tingkap sayap yang tertutup ketat, mata mereka muncul dari celah-celah tingkap, seolah-olah beberapa ekor kucing hitam bersembunyi di dalam kegelapan.

Sejak isterinya membela Awang, berat hati dia melihat anjing lain menderita. Maka dia mula memberi makanan kepada seekor dua anjing, kemudian anjing-anjing lain turut datang berkumpul. Namun, ramai penduduk di kawasan ini benci akan anjing, kanak-kanak pula asyik menakutkan mereka dengan mengayun-ayunkan tongkat, atau melemparkan mercun ke arah mereka semasa musim perayaan. Mereka pernah beberapa kali memanggil pasukan pemburu anjing majlis daerah untuk menangkap anjing-anjing liar, mengeluarkan bunyi yang bergegaran dari lorong belakang. Isterinya keluar menahan di depan, agar membolehkan anjing-anjing liar melarikan diri. Biarpun jiran tetangga berteriak-teriak kepadanya, isterinya asyik senyum saja, dialah yang tidak dapat bertenang dan terus bergaduh dengan mereka. Katanya, kucing-kucing yang mereka bela juga jahat sungguh, sering membuang najis dan air kencing di halaman jiran. Nada suara kedua-dua pihak agak tinggi, maka hubungan mereka turut menjadi dingin. Sejak hari itu, jiran tetangga sentiasa menunjukkan muka bengis kepada mereka apabila mereka melangkah ke lorong belakang rumah.

Kemudiannya, mereka yang panjang lidah mengata-ngatakan bahawa kucing-kucing jiran tetanga yang hilang lenyap semua berkaitan dengannya.

Dia tidak berbalas kata, hanya mendengus kuat.

Pada waktu itu, isterinya pernah berkata, "Abang ni semakin tua semakin mudah naik darah, tidak sesuai lagi untuk berkedai runcit, baik tutup kedai dan bersara.” Dia tidak keberatan. Terdapat dua deret rumah kedai sahaja di kawasan tempat mereka tinggal, kedai runcit hanyalah satu. Pada masa dulu, perniagaan mereka cukup baik, jiran-jiran Cina yang berdekatan juga suka berkumpul di sana untuk bersembang. Setiap hari, mereka berkunjung ke kedai sebaik sahaja kedai dibuka. Ada di antara mereka yang membawa bangku dari rumah dan duduk bersembang ria. Namun, beberapa tahun kebelakangan ini, sebilangan besar jiran tetangga berpindah ke tempat lain bersama anak-anak mereka, dan sebilangan daripada mereka pula menjadi orang tua uzur. Kedainya semakin lengang dan sepi. Dia tidak risau akan hasil perniagaannya kurang, kerana anak-anak mereka sudah berumahtangga. Lagipun mereka berdua mempunyai simpanan wang, mereka masih buka kedai kerana sudah bertahun-tahun mencari rezeki dengan berniaga, takut nanti hidup mereka tentu hambar sekiranya kedai ditutup, maka dia berlengah-lengahlah dan asyik berlengah-lengah tahun demi tahun.

Selepas pemergian isterinya, dia baru sedar bahawa dia tidak mampu hidup seorang diri. Bukan saja rumahnya tidak kemas, pembantu kedai senior yang si pemalas tu, sekarang pula tidak berlaku jujur, sentiasa melakukan penyelewengan di belakangnya. Semalam, dengan senyap-senyap dia cuba simpan beberapa kotak rokok tetapi sempat ditangkapnya di tempat kejadian. Kali ini dia tidak lagi beri muka dan terus arahkannya berhenti kerja, dan usah datang lagi. Walaupun kedainya kecil, kerjanya banyak. Hal yang benar-benar memeningkan sejak setahun yang lalu adalah banyak peraturan ditetapkan di bawah pelaksanaan perintah kawalan pergerakan untuk mencegah penularan wabak. Padahal penghuni-penghuni di sini jenis yang tidak suka memakai topi keledar semasa menunggang motosikal, jadi mereka tidaklah memandang serius peraturan-peraturan ini. Namun polis selalu datang untuk memeriksa. Mereka mengeluarkan buku dan berlagak hendak tulis saman. Perkara ini sungguh membuatnya risau. Pernah beberapa kali, pada waktu pagi, dia terasa dirinya sengaja berlengah-lengah di rumah dan tidak mahu pergi ke kedai.

Keadaan ini berulang pada pagi ini. Dengan sambil lewa dia ambil sebaldi air dan mengelap balang abu porselin itu berulang kali.

"Usah fikir banyak," katanya kepada balang abu porselin. "Biar hari inilah. Barangan dalam kedai semuanya bagi orang. Sekali gus beres."

Mempertimbangkan bahawa kedai lama itu juga merupakan kenangan Awang, tidak sampai hati dia mengusir Awang keluar dari kereta. Setiba di kedai, dia terus menarik pintu gulung seperti biasa, lalu mengeluarkan roti dan beberapa bakul bawang besar, bawang putih dan ubi kentang untuk letak di luar pintu. Kemudian, dia paparkan notis yang siap ditulisnya. Awang pula meronda-ronda di dalam kedai, dan diikuti dua ekor anak kucing yang berlari anak sambil mengiau-ngiau, seolah-olah bercerita panjang lebar kepadanya. Awang membawa mereka keluar dari kedai, sekelip mata muncullah dua ekor anjing liar yang kotor, menampil ke arah Awang untuk bersua dengannya.

Dia sibuk berurus di dalam kedai sepanjang pagi, sampai tengah hari baru dia pergi membeli makanan bungkus di restoran Mamak yang berdekatan. Apabila dia kembali ke kedai, kelihatan pembantu kedai yang dipecatnya semalam berdiri di depan pintu kedai. Di sisinya ialah seorang budak perempuan India yang tangan dan kakinya agak langsing, dalam lingkungan umur dua atau tiga belas tahun, pakaiannya tidak sesuai dengan badan, terlalu besar saiz bajunya. Pembantu kedai itu tersenyum segan-segan apabila memandangnya, dan budak perempuan itu berjongkok untuk bermain dengan anak-anak kucing. Awang yang berada di sisi mereka agak berwaspada, cuba menolak tangan budak perempuan itu dengan mulutnya.

Pembantu kedai itu kembali untuk memohon belas kasihan, dia memang masak dengan gelagatnya, maka dia terus duduk di tempat kaunter dan makan nasinya, dibiarkan pembantu kedai bergumam sedih di sisinya. Ceritanya lebih kurang sama, bahawa dia berjanji tidak akan berulang kesalahan lagi, bahawa dia tiada duit untuk membeli makanan untuk keluarganya, bahawa dia bertahun-tahun lama berkhidmat di sini, tolonglah... Ceritanya berulang-ulang, seperti lalat-lalat berterbangan yang gagal dihalau. Apabila pembantu kedai itu berhenti bercerita, dia pun kehilangan selera makan dan hampir tidak dapat menelan sesuap nasi di mulutnya. Masih tertinggal banyak nasi, ikan dan daging, semua diberikan kepada Awang di pintu luar. Budak perempuan yang berpakaian labuh beranjak ke tepi, tetapi masih berjongkok di situ sambil memerhatikan Awang makan. Kedua-dua anak kucing itu tampil ke depan dan mencuri separuh daripada ikan goreng Awang.

Dia menunjuk ke arah notis pada pintu luar dan memberitahu pembantu kedai bahawa kedainya akan ditutup, tidak memerlukan pembantu kedai lagi. Berkali-kali dia mengulangi cerita sama, barulah perempuan itu meninggalkan kedai runcit dengan perasaan ragu-ragu, dia menaiki basikalnya dan pergi dari situ. Budak perempuan di luar pintu tidak ikut sama. Dia bertanya kepada budak perempuan itu, hai, bukankah awak datang dengannya? Budak perempuan itu menggeleng dan memuncungkan mulutnya lagi, seolah-olah telah bulat hati, dan lantas berdiri dan memandang ke arah notis pada ambang pintu.

"Pak Cik," budak perempuan itu memanggilnya dalam bahasa Melayu. Matanya yang besar dan menonjol kelihatan licik dan kepiluan, menyerupai pembantu kedai yang baru saja pergi. Hatinya mula berwaspada, maka dia hanya berbalas dengan mengangkat-angkat dagunya.

"Notis ini salah," kata budak perempuan itu.

Dia berdiri bingung mendengarnya. Pada ketika itu, seorang pemborong telur melintas di depan pintu dan ternampak notis itu. Belum sempat menurunkan beberapa dulang telur di tangannya, dia berteriak-teriak ke arah van kecil yang diparkir di luar, keluarlah seorang perempuan dari van itu. Pasangan suami isteri itu kenalannya, seperti disangka reaksi si isteri itu agak kecoh, manakala si suami pula menggulung lengan bajunya dan melangkah masuk ke kedai, tetapi ditahan olehnya.

"Kamu buta huruf? Barangan saya hanya bagi mereka yang memerlukan."

Pasangan suami isteri itu masih tidak berasa segan, apabila mereka ternampak mukanya bertukar serius, barulah mereka berhenti. Sambil melangkah keluar, mereka berdua mencebik dan bergumam, mengatakan bahawa dia tu terlalu naif, biar kedainya dirompak samseng.

Dia tidak berbalas kata. Dia menoleh ke belakang selepas mereka berdua pergi, kelihatan budak perempuan yang berbaju labuh masih di situ, seolah-olah dia membeku di sana sejak sebentar tadi.

Dia mengerutkan dahinya. "Tunggu apa lagi?"

Budak perempuan itu mengambil langkah besar ke depan, dan menuding ke arah notis itu.

"Ada perkataan yang ditulis salah," dia bertutur dalam bahasa Cina, begitu lancar dan baik sebutan budak perempuan itu, terkejut didengarnya. "Perkataan ‘diambil’ awak salah tulis dengan 'diambik'," lalu budak perempuan itu melemparkan senyuman kepadanya dengan penuh kebanggaan, dagunya terangkat tinggi, menampakkan lubang hitam di mulutnya dengan gigi yang tanggal.

Kemudian, budak perempuan itu bermain dengan anak-anak kucing. Dia memanggil budak perempuan itu ke dalam kedai, mengeluarkan pen penanda dan sekeping kadbod yang baru dikerat, memintanya untuk membetulkan perkataan yang salah dan menulis semula notis itu.

"Satu perkara lagi, bolehkah kedua ayat ini diterjemahkan dalam bahasa Melayu?" soalnya. "Masukkanlah dalam notis ini."

Budak perempuan itu ikut apa yang disuruhnya. Dia meniarap di kaunter dan menulis dengan penuh tekun, bagai mengukir sesuatu pada sekeping kayu. Dia menjenguk sebentar dan tidak tertahan gelak. Dia tidak ingin mengejutkan budak perempuan itu, lalu melangkah keluar untuk menjenguk anjingnya. Awang sedang tidur di tepi laluan. Mungkin dia tidak terlena walaupun matanya dipejam; apabila terasa tuannya menghampirinya, matanya terbuka dan memandang kepadanya. Kedua-dua anak kucing itu langsung tidak hirau ke mana ibu kucing pergi. Mereka berdua sembunyikan diri di pangkuan Awang, menggulungkan badan mereka dan tertidur lena, langsung tidak terhirau yang dia lama memerhati sambil berdiri di sana.

Diterjemah oleh Seow Swee Har

மூடுவிழா அறிவிப்பு

ஆசிரியர் லி ஜி சூ

விரைவில் நாங்கள் நிரந்தரமாகவே மூடவிருக்கிறோம்.
தேவை உள்ளவர்கள்இலவசமாக உணவையும் பொருட்களையும் எடுத்துக்கொள்ளலாம்.

காலை நேரம் முழுவதும் இந்த அறிவிப்பு வாசலில்தான் தொங்கிக்கொண்டிருந்தது, ஆனால் இதுவரை ஒருவரும் கவனிக்கவில்லை. கை சுத்திகரிப்பானும் உடல் சூடு அளவீட்டுக் கருவியும் இருந்த அலமாரிக்கு மேல் அதிகாரபூர்வ மைசெஜதேரா க்யூஆர் குறியீட்டிற்கு அருகிலேயே அது தொங்கவிடப்பட்டிருந்தது. உள்ளே நுழைபவர் யாராக இருந்தாலும் அதைக் கடந்துதான் வர வேண்டும். இன்று காலை கடை திறந்ததிலிருந்து, ஒரு சில மலாய் இல்லத்தரசிகள் வந்து சென்றனர். ஓர் இந்திய இளைஞன் வந்து பானங்கள் வாங்கினான். குளிர்கண்ணாடி அணிந்த மனிதர் ஒருவர் சிகரெட்கள் வாங்கிச் செல்ல, சில அடாவடிக் குழந்தைகள் மிட்டாய்கள் வாங்கிச் சென்றன. யாரும் ஒன்றும் கேட்கவுமில்லை, அவரும் அது குறித்து எடுத்துச் சொல்லவுமில்லை. ஒவ்வோர் ஒற்றை ஸென்னையும் எண்ணியவாறு எப்போதும்போலவேதான் பணப் பதிவேட்டை அவர் கையாண்டார்.

வாடிக்கையாளர்கள் யாரும் இல்லாதபோது, அவர் வெளியே வந்து அறிவிப்பு அட்டையை சற்று இழுத்துவிட்டு அதனை நேராக்கி வைத்தார்.

அவர் தானே எழுதிய அறிவிப்பு அது. இன்று காலை வீட்டை விட்டுக் கிளம்பும் சமயத்தில்தான் அவர் திடீரென்று அதைச் செய்ய முடிவெடுத்தார். எனவே ஓர் அட்டைப் பெட்டியைப் பிய்த்து, நல்ல சதுர வடிவில் ஒரு துண்டை வெட்டி, குறியிடும் பேனாவால் பெரிய சீன மொழி எழுத்துக்களை இரண்டு வாக்கியங்களாக எழுதினார்.

ஆனால் அது என்னவோ ஒரு கண நேர உந்துதலில் செய்த விஷயமல்ல. அவரது வயதான மனைவி அவரிடம் பல வருடங்களாகவே கடையை மூடச் சொல்லிக்கொண்டிருந்தார். அவருக்கும் அது குறித்த ஸ்திரமான அபிப்பிராயம் ஏதுமில்லாததால், ஏதேதோ விஷயங்கள் இழுபறியாக நடந்து இறுதியில் இன்று காலை அவர் இம்முடிவை எடுத்ததில் கொண்டுவந்து விட்டன.

“நான் நேராகப் போய் இதை மாட்டிவிடப் போகிறேன். நாம் எல்லாவற்றையும் கொடுத்துவிடலாம்,” என்றார் தன் மனைவியிடம்.

பீங்கான் கலசத்தில் உறங்கிக்கொண்டிருக்கும் அவரது மனைவி அன்று ஒப்புக்கொள்ளவுமில்லை, ஆட்சேபிக்கவுமில்லை.

பின்னோக்கிப் பார்க்கையில், அவரது மனைவியைத் தகனம் செய்து, சாம்பலாக அவர் கலசத்தில் புகுந்து இன்றுடன் ஏறத்தாழ ஒரு வருடமாகிறது. கல்லறையில் அஸ்தி மாடத்தில் வெகு நேர்த்தியான ஒரு கலசம் வைக்கப்பட இருந்தது. கல்லறையொன்றும் அத்தனை தொலைவிலும் இல்லை - உண்மையில் அதுதான் வீட்டிற்கு மிக அருகிலே அமைந்துள்ள கல்லறை. ஆனாலும், ஏறக்குறைய முப்பது கிலோமீட்டர் தொலைவில் அது இருந்ததுடன், அங்கு சென்றடைவதற்கு மாவட்ட எல்லைகளையும் கடந்து செல்ல வேண்டியிருந்தது. இதுபோன்ற அசாதாரணமான சூழ்நிலைகளில், இன்னொரு மாவட்டத்தில் நுழைவது அவ்வளவு எளிதான காரியம் அல்ல; வெறும் முப்பது கிலோமீட்டர் தூரம் வானத்துக்கும் பூமிக்குமான தொலைவாகத் தோன்றியது. அதைப் பெரும் சங்கடமாக உணர்ந்த அவர், இறுதி ஊர்வலம் நடத்துபவர்களின் ஏற்பாடுகளை மறுத்து, தன் பிள்ளைகளின் யோசனைக்கும் எதிராக, பெருந்தொற்றுக் காலம் முடியும் வரை அஸ்திக் கலசத்தை வீட்டிலேயே வைத்துக்கொள்ளத் தீர்மானித்தார். வரவேற்பறையிலிருந்த காட்சி அலமாரியில் இடத்தை ஒழித்து தன் வயதான மனைவியை அதிலே வைத்துக்கொண்டார்.

அப்படியே, தினந்தோறும் அந்த அஸ்தியுடன் ஒரு சில வார்த்தைகள் பேசவும் செய்வார்.

மூடுவிழா அறிவிப்பை எழுதி முடித்ததும், கிளம்பத் தயாரானார். புழுக்கமான ஜூலை மாத வெப்பத்தில், துரியன் பழங்களின் வாசனை வெளியிலிருந்து காற்றில் மிதந்து வந்தது. அவரது நாயும் உற்சாகமான நிலையிலேயே எப்போதும் திரிந்துகொண்டிருந்தது. கடந்த இரண்டு நாட்களாக அதன் பசியுணர்வு மேம்பட்டிருந்தது. வீட்டில் தனியாக இருப்பதற்கு எப்போதுமே விருப்பம் கொண்டிராத அது, உடன் வர விரும்பி, பெரும்பாடு பட்டு தன் சிறு வண்டியில் அடித்துப் பிடித்துக்கொண்டு ஏறியது.

“வூஃபி, இறங்கி வா!”

வாகன ஓட்டியின் சிற்றறையிலிருந்து மினுக்கும் கறுப்புக் கண்களால் தொண்டைக் குழியில் கெஞ்சலுடன் அந்த நாய் அவரைத் திரும்பிப் பார்த்தது. காலஞ்சென்ற அவரது மனைவி மருத்துவமனையில் தனிமைப்படுத்தப்பட்ட பிரிவில் தன் மூச்சை நிறுத்தும் முன்பாக, வீட்டுக்குச் செல்ல விரும்பிக் கெஞ்சியதையும், ஆனால் செவிலி அவருக்கு அனுமதியளிக்க மறுத்ததையும் அவர் தன்னிச்சையாக நினைத்துப் பார்த்தார். அலைபேசியில் ஒரு வீடியோ அழைப்பின் மூலமாகத்தான் கடைசியாக அவர்கள் ஒருவரையொருவர் பார்த்துக்கொள்ள முடிந்தது. திகில் நிறைந்த அந்தக் கணத்தில், அவர் தன் மனைவியிடம் சீக்கிரம் குணமாகுமாறும் அப்போதுதான் அவரால் வீடு திரும்ப முடியுமென்றும் திரும்பத் திரும்ப கத்திக்கொண்டிருந்தார். திரையிலிருந்த நபரோ தொண்டையிலிருந்து குரலெழுப்பவே திணறிக்கொண்டிருந்தார். ஒட்டியுலர்ந்த அவர் முகத்தைப் பாதிக்கும் மேலாக ஒரு ஆக்ஸிஜன் முகக் கவசம் மூடியிருந்தது. கண்கள் மட்டுமே அவருடையதாய் எஞ்சியிருந்தன.

அவர் இறந்ததும், அந்த நாயால்கூட எதையோ உணர முடிந்தது. சட்டென்று நம்பிக்கையிழந்ததாகத் தோன்றிய அது முன்னெப்போதையும் விட அதிகமாக அவருடன் ஒட்டிக்கொண்டு நின்றது. வெகு நாட்கள் முன்பு, அது புதிதாய்ப் பிறந்த குட்டி நாயாக இருந்தபோது அவரது மனைவிதான் அதனைப் பின்புற சந்திலிருந்து கண்டெடுத்தார். சில நாட்கள் முன்பு, அது நோய்வாய்ப்பட்டிருந்ததை அவர் கவனித்தபோது, ஒரு விலங்கு மருத்துவரிடம் எடுத்துச்சென்றார். நாயின் வயது என்ன என்று அவரைக் கேட்டதும், வாயைப் பிளந்தவாறு யோசித்தாரேயன்றி, அவரால் சரியாக ஓர் எண்ணைச் சொல்ல இயலவில்லை. அவருக்கு நினைவிருந்ததெல்லாம், அவரது மனைவி அந்த நாய்க்குட்டியைத் தன் கையில் ஏந்தியவாறு வீட்டுக்குக் கொண்டுவந்தபோது அவரது தலைமுடி பெருமளவில் கருமை நிறமாகவே இருந்தது.

“குறைந்தபட்சம் பதினைந்து வயதாவது இருக்கும்,” என்றார் அந்த விலங்கு மருத்துவர். “அது தொண்ணூறுக்கும் மேலான மனித வயதுக்குச் சமமானது.” சுவரில் காணப்பட்ட எண்கள் நிரம்பியிருந்த ஓர் அட்டவணையைப் பார்த்து விலங்கு மருத்துவர் சொன்னார்.

அவர் சொல்ல வந்தது, வூஃபிக்கு வயதாகிவிட்டது. ஆகையால் நிலைமை அத்தனை சாதகமாக இல்லை. எதையோ இழந்ததைப் போன்று அவருக்குத் தோன்றியது. தன் மனைவியின் நோய் இன்னதென்று முதலில் அறியவந்தபோது ஏற்பட்டதை விடவும் தீவிரமாகவே அதனை உணர்ந்தார். அந்த சமயத்தில் தன் மனைவி இறக்கப்போவது அவருக்குத் தெரியாதுதான். ஆனால் இப்போது மருத்துவருடைய வார்த்தைகளின் உள்ளர்த்தம் தெளிவாகவே தெரிந்தது. இந்த நாய் அதிக நாட்கள் இருக்கப்போவதில்லை என்பதே அது.

அவரது மனைவி இறந்தபோது, ஒருவர் வடக்கிலும் ஒருவர் தெற்கிலுமாக இருக்கும் அவர்களது இரண்டு பிள்ளைகளும் வீட்டிற்கு விரைந்து வந்து, விரைவாக அவர்கள் எங்கிருந்து கிளம்பி வந்தார்களோ அங்கேயே திரும்பிச் சென்று விட்டனர். அன்றிலிருந்து, நடமாட்டம் மீதான கட்டுப்பாட்டு ஆணை காரணமாக, அவர்களால் அவரை வந்து பார்த்துச் செல்லவும் முடியாமல் போனது. அந்த வீட்டில் இருந்ததெல்லாம் அந்த ஒரு மனிதரும் ஒரு நாயும் மட்டுமே என்றானது. வூஃபியின் நிலைமை பற்றி தொலைபேசியில் எடுத்துச் சொன்னபோது, அவர்கள் இருவரும் ஒரே குரலில் சொன்ன யோசனை, “பின்புற சந்துக்குச் சென்று இன்னொரு நாயை எடுத்துக்கொண்டு வாருங்கள்.” என்பதுதான். அங்கே ஏகப்பட்ட தெரு நாய்கள் திரிந்துகொண்டிருந்தன.

அவர்களது அம்மா இறந்ததும் தெரு நாய்கள் வருவதை நிறுத்தியிருந்தன என்பதை அவர்கள் அறிந்திருக்கவில்லை.

பல வருடங்களாக, மாலை வேளைகளில் இந்த நாய்கள் பின்புற சந்துக்கு வந்து அவர்களது பின்கதவுக்கு வெளிப்புறமாக அலைந்து திரிந்துகொண்டிருந்தன. துருப்பிடித்த அந்தக் கம்பிக் கதவு கிறீச்சென்ற பெரும் ஒலியுடன் தள்ளித் திறக்க, அந்த வீட்டின் முதலாளியம்மா கோப்பை நிறைய சோற்றுடன் கலந்த நாய் உணவை வைத்துவிட்டு ஒரு புன்னகையுடன் அவர்களிடம் ‘இரவு உணவுக்கு நேரமாகிவிட்டது’ என்று சொல்வார்.

அக்கம்பக்கத்து வீட்டினர் எல்லோருக்கும் அவரால்தான் தினந்தோறும் அத்தெரு நாய்கள் அங்கு கூடுகின்றன என்பது தெரியும். உடலெங்கும் அழுக்காக, அடிக்கடி ஏற்படும் காயங்களுடன் எப்போதும் உடன் திரியும் ஈக்களின் கூட்டத்துடன் தெரு நாய்கள் நடமாடின. பின்புற சந்துக்கு எதிர்ப் பக்கத்தில் வசிப்பவர் தன் வீட்டின் இரும்புக் கதவிலுள்ள சிறு மூடுவிளிம்பின் வழியாக அடிக்கடி அவற்றை எட்டிப்பார்ப்பதுண்டு. சில சமயங்களில் அக்கம்பக்கத்துக் குழந்தைகள் ஏதோ கருப்புப் பூனைகள் இருளிலிருந்து எட்டிப்பார்ப்பது போல தங்கள் கண்ணாடிக் கதவுகளை மிக லேசாகத் திறந்துவைத்துக்கொண்டு உற்று உற்றுப் பார்ப்பார்கள்.

வூஃபியைத் தத்தெடுத்த பின்பு, பிற நாய்கள் துன்பப்படுவதையும் அவரது மனைவியால் சகித்துக்கொள்ள முடியவில்லை. முதலில் ஒரு நாய்க்கு உணவளிக்கத் தொடங்கி, பின் இரண்டாகி, படிப்படியாக முழுக் கூட்டத்துக்கும் உணவளிப்பது வரையில் அது தொடர்ந்தது. ஆனால் ஏனோ அக்கம்பக்கத்திலிருந்தவர்களில் பெரும்பாலானோர்க்கு நாய்களைப் பிடிக்காமலிருந்தது. குழந்தைகள்கூட குச்சிகளைக் கொண்டு அவற்றைப் பயமுறுத்தி விரட்டியடிப்பதும், பண்டிகை தினங்களில் சிறு வெடிகளை அவற்றின் மீது வீசுவதுமாக இருந்தனர்.சில சமயங்களில், அக்கம்பக்கத்தினர் உள்ளூர் மன்றக் குழுவினரை அழைத்து நாய்களைச் சுற்றி வளைத்துப் பிடிக்குமாறு கேட்டுக்கொள்ள, அது பின்புற சந்தில் பெரும் அமளியை ஏற்படுத்தியது. அவர் மனைவி குறுக்கே புகுந்து நாய்களைத் தப்புவிக்க முயல, அக்கம்பக்கத்தினர் அவரைப் பார்த்துக் கத்தினர். அவர் மன்னிப்பு கோரும் விதமாக அவர்களை நோக்கிப் புன்னகைக்கத்தான் முடிந்தது. ஆனால் அவரால் அதைத் தாங்கிக்கொள்ள முடியாமல் வெளியே ஓடி வந்து அவர்களைப் பார்த்து, அவர்கள் வீட்டிலிருக்கும் பூனைகள் எந்த விதத்திலும் இந்த நாய்களை விடவும் சிறந்தவை இல்லை என்றும் மற்றவர்களின் முற்றங்களிலெல்லாம் அவை மல, ஜலம் கழிக்கின்றன என்றும் பதிலுக்குக் கத்தினார். இறுதியில், இரு தரப்பும் இறங்கி வர மறுத்து நிலைமை இன்னும் மோசமாகவே ஆனது. அன்றிலிருந்து, அவர் பின்புற சந்தில் கால் வைக்கும்போதெல்லாம், விரோதப் பார்வையுடன் பல முகங்கள் அவரை வரவேற்பது தவிர்க்க முடியாததாக இருந்தது.

ஒரு முறை, ஓர் அடாவடிப் பேர்வழி அவர்களது வாசலுக்கு வந்து அருகாமையிலுள்ள வீடுகளிலிருக்கும் பூனைகள் காணாமல் போவதற்காக அவர்களைக் குற்றம் சாட்டினார்.

பெரும் சீற்றத்துடன் உறுமுவதே அவர்களுக்கு அவர் அளிக்கும் ஒரே பதிலாக இருந்தது.

அவரது மனைவியோ அவருக்கு வயதாக ஆக அவர் நிதானம் இழந்துகொண்டிருப்பதாகவும், அவர் சில்லறை உருப்படிகள் கடையை நடத்திக்கொண்டிருக்கக் கூடாதென்றும் அவரிடம் சொல்வார். இவரைக் கடையை மூடிவிட்டு ஓய்வெடுக்கச் சொல்ல, இவர் அதை ஆட்சேபிக்கவில்லை. அவர்கள் வசித்த பகுதியில் இரண்டே இரண்டு வரிசையில்தான் கடைகள் இருந்தன. அத்துடன், சில்லறை உருப்படிகள் கடையும் ஒன்றே ஒன்றுதான் இருந்தது. வியாபாரமும் நன்றாகவே நடந்தது. உண்மையில், அருகாமையில் குடியிருக்கும் சீன மக்களில் பலருக்கு அங்கே கூடி அரட்டையடிப்பது பிடித்திருந்தது. தினந்தோறும் கடை திறந்ததும் இரண்டிரண்டு பேராகவும் மூன்று மூன்று பேராகவும் வந்து கூடத் தொடங்குவார்கள். தங்களுக்குள் பேசிக்கொண்டும் சிரித்துக்கொண்டும் வரும் அவர்களில் சிலர் தங்களது சொந்த இருக்கைகளையும் எடுத்துக்கொண்டு வருவதுண்டு. ஆனால் கடந்த சில வருடங்களில், அக்கம்பக்கத்தினர்களில் நன்கு பழக்கமான பலரும் தங்கள் குழந்தைகளுடன் வசிப்பதற்காக இடம் மாற்றிக்கொண்டு சென்றுவிட்டனர். அல்லது அவ்வாறு வீட்டை விட்டுப் போக முடியாத அளவுக்கு இருந்தனர் அல்லது முதுமையடைதிருந்தனர். நாளடைவில் அவரது கடை ஆளரவமின்றிக் காட்சியளிக்கத் தொடங்கியது. வியாபாரத்தில் நஷ்டமும் பாதிக்கும் வகையில் அத்தனை மோசமானதாக இல்லை; குழந்தைகள் வளர்ந்திருக்க, அவரிடமும் அவரது மனைவியிடமும் சேமிப்பும் எஞ்சியிருந்தது. ஆனால் அவரோ அந்தக் கடையிலேயே பல வருட காலம் செலவிட்டிருந்ததால், அதனை மூடிவிட்டால், தான் செய்வதற்கு எதுவுமில்லாமல் போய்விடுமோ என்று தயங்கினார். அதனால் அவர் காலம் தாழ்த்திக்கொண்டேயிருக்க, வருடங்கள் ஒவ்வொன்றாகத் தள்ளிப் போய்க்கொண்டேயிருந்தது.

அவரது மனைவி இறந்த பின்பு, தனியாக நாட்களைக் கடத்துவது அவருக்கு மிகவும் கடினமாக இருந்தது என்பதை ஒப்புக்கொள்ளத்தான் வேண்டும். வீடு எப்போதும் அலங்கோலமாகவே இருக்க, இருந்த ஒரே ஒரு வயதான கடை உதவியாளரும், அவர் சோம்பேறி என்பதையும் தாண்டி, பெரும் சூழ்ச்சிக்காரராக உருமாறியிருந்தார். நேற்றுத்தான் அந்தப் பெண் சில சிகரெட் பெட்டிகளை ஒளித்துவைத்திருந்ததை அவர் கையும் களவுமாகக் கண்டுபிடித்தார். இம்முறை அவர் பொறுமை எல்லை கடந்திருந்தது. ‘வெளியே போ, திரும்பி வராதே’ என்றார் அந்தப் பெண்ணிடம். ஆனால் அது சிறிய கடையாக இருந்தாலும், கணிசமான அளவில் வேலை வைத்தது என்னவோ உண்மை. இவையெல்லாம் போதாதென்று, கடந்த ஒரு வருடத்தில் பெருந்தொற்று காரணமாக அரசாங்கமும் பலவிதமான ஒழுங்குமுறைகளை அறிவித்திருந்தது. பொதுவாக, இங்கிருக்கும் மக்கள் இருசக்கர வாகனங்களுக்கு தலைக்கவசம் அணிவதற்கும் தயாராக இருப்பதில்லை. ஆகையால், இந்தப் புதிய கட்டுப்பாடுகளை அவர்கள் பெரிதாகப் பொருட்படுத்தவில்லை. ஆனால் காவல்துறை அவ்வப்போது சுற்றிவந்து பார்வையிட்டு, அவர்களது பதிவேட்டில் இன்னொரு முறை பதிவு செய்யும் முனைப்புடன் தயாராக இருந்தனர். காவல்துறையின் கெடுபிடிகளுக்குப் பயந்து கடைக்குப் போகப் பிடிக்காமல் சில சமயம் காலை நேரங்களில் வேண்டுமென்றே அவர் வீட்டிலேயே நேரம் கடத்துவதும் உண்டு.

இன்றைய காலையும் அத்தகைய ஒன்றாகவே வாய்த்தது. கொஞ்சம் தண்ணீரை எடுத்து வைத்துக்கொண்டு அஸ்தி கலசத்தை பல முறை துடைத்துக்கொண்டே இருந்தார்.

“இன்றைய நாள் என்றும் போலவே நல்ல நாளே,” என்றார் அவர் கலசத்திடம். “இன்றைய தினமே அந்த நாள். கடையிலுள்ள எல்லாவற்றையும் நான் கொடுத்துவிடுவேன். அத்துடன் எல்லாமே முடிந்துவிடும்.”

அந்தப் பழைய கடையில் வூஃபிக்கும் பல நினைவுகள் இருந்தன. அவருக்கு அதன் வாகனத்திலிருந்து அதனை விரட்டத் தோன்றவில்லை. அவர்கள் வந்து சேர்ந்ததும், எல்லா தினங்களையும் போலவே அவர் கதவுகளைத் திறந்து பிரெட், வெங்காயம், பூண்டு மற்றும் உருளைக் கிழங்கு பெட்டிகளை வெளியே இழுத்து வைத்தார். அதன் பிறகு தான் எழுதிய அறிவிப்பை அங்கே தொங்க விட்டார். வூஃபி துரித கதியில் கடையில் தன் சோதனையை நடத்தி முடித்தது. சடுதியில் அதன் பின்னாலேயே இரண்டு குட்டிப் பூனைகள் அதனிடம் சொல்வதற்கு ஏகப்பட்ட கதைகளைத் தேக்கி வைத்திருந்ததைப் போல, தங்கள் சக்தியை எல்லாம் திரட்டி கத்திக்கொண்டு வருவதைப் பார்க்க முடிந்தது. வூஃபி கடைக்கு வெளியே அவற்றைக் கொண்டுசேர்த்ததும் எங்கிருந்தோ அங்கு வந்து சேர்ந்த அழுக்கான இரண்டு கலப்பின நாய்கள் அவருக்கு வணக்கம் சொல்லின.

பரபரப்பான காலை நேரத்திற்குப் பிறகு, பகல் பொழுதில் சில கடைகள் தள்ளியிருக்கும் வீட்டுச் சாப்பாடு உணவகத்தில் மதிய உணவு வாங்கச் சென்றார். திரும்பி வந்தபோது தான் வேலையை விட்டு நீக்கிய வயதான உதவியாளர் பெண்மணி தன் கடைக்கு வெளியே நின்றுகொண்டிருப்பதைப் பார்த்தார். அவருக்கு அருகே மெல்லிய தேகத்துடன், ஒரு சில சுற்றுக்கள் பெரிதாயிருந்த ஆடையை அணிந்துகொண்டு பன்னிரண்டு அல்லது பதின்மூன்று வயதில் ஓர் இந்தியச் சிறுமி நின்றுகொண்டிருந்தாள். அவரைப் பார்த்ததும் அந்த உதவியாளர் பெண்மணி பளிச்சென்று ஒரு புன்னகையை உதிர்த்தாள். அதற்குள், அச்சிறுமி குனிந்து தன் குதிகால்கள் மீது அமர்ந்துகொண்டு பூனைகளுடன் விளையாடத் தொடங்கியிருக்க, வூஃபி கொஞ்சம் ஜாக்கிரதை உணர்வுடனே பார்த்துக்கொண்டிருந்தது. தன் முகத்தால் அச்சிறுமியின் கையைத் தள்ளித் தள்ளிவிட்டுக்கொண்டு நின்றது.

கடை உதவியாளர் தன்னை மீண்டும் வேலையில் சேர்த்துக்கொள்ளுமாறு கேட்டுக்கொள்வதற்காக வந்திருந்தாள், எனினும் அப்பெண்மணியின் சாகசங்கள் குறித்து அவருக்கு சகலமும் தெரிந்தேயிருந்தது. கண்டுகொள்ளாமல், அவர் மேசையில் தன் உணவை வைத்து சாப்பிடத் தொடங்க, அப்பெண்மணி தன் முகத்தைப் பாவமாக வைத்துக்கொண்டு அவருக்கு அருகே நின்றுகொண்டு கதை சொல்லத் தொடங்கினாள். அதே அரதப் பழைய கதைதான். “சத்தியமாக இனிமேல் இதுபோல் செய்ய மாட்டேன். சாப்பாட்டிற்குக்கூட காசில்லாமல் திண்டாடுகிறோம். இத்தனை வருட காலமாக நான் உங்களுக்காக உழைத்திருக்கிறேன். எங்களுக்குக் கொஞ்சம் உதவக் கூடாதா?” விரட்ட விரட்ட விலகிப்போக மறுக்கும் ஈயைப் போல, மீண்டும் மீண்டும் அதையே சொல்லிக்கொண்டிருந்தாள். அவள் முடித்தபோது, அவர் பசி தணிந்துபோய் தன் வாயிலிருக்கும் உணவைக்கூட விழுங்க இயலாத நிலையிலிருந்தார். கொஞ்சம் கறி, மீனுடன் உணவு பாதிக்கு மேல் தட்டில் இன்னும் மீதமிருக்க, அவர் வூஃபிக்கு வைப்பதற்காக வெளியே எடுத்துச் சென்றார். தொளதொள ஆடையிலிருந்த அச்சிறுமி அவரைப் பார்த்ததும் சற்று விலகி வழிவிட்டாலும், இன்னும் குதிகாலிலேயே அமர்ந்து வூஃபி சாப்பிடுவதைப் பார்த்துக்கொண்டிருந்தாள். அவ்விரு பூனைகளும்கூட சற்று முன்னுக்கு வந்து, வறுத்த மீனில் பாதியை எடுத்துக்கொண்டு போயின.

வெளியே தொங்கிக்கொண்டிருந்த அறிவிப்பைக் காட்டி அப்பெண்ணிடம், தான் கடையை மூடப்போவதாகவும் இனிமேல் யாரையும் வேலைக்கு எடுத்துக்கொள்ளப்போவதில்லை என்றும் அவர் திரும்பத் திரும்பச் சொல்லியும், அப்பெண்மணி அதைக் காதிலேயே வாங்கிக்கொண்டதாகத் தெரியவில்லை. அவர் மீது அவளுக்கு முழுதாக நம்பிக்கை ஏற்படாதது போலத் தோன்றியது. இருந்தாலும் கடைசியில் தன் மிதிவண்டியை எடுத்துக்கொண்டு கிளம்பினாள். ஆனால் அச்சிறுமி அவளுடன் செல்லவில்லை. அவர் அச்சிறுமியைப் பார்த்து, “நீ அவளுடன் வரவில்லையா, என்ன?” என்று கேட்க, அச்சிறுமி தலையை ஆட்டி உதட்டைப் பிதுக்கினாள். கடைசியில் ஒரு தீர்மானத்துக்கு வந்ததைப் போல, அவள் எழுந்து நின்று வாசலில் தொங்கிக்கொண்டிருந்த அறிவிப்பைப் பார்த்தாள்.

“ஐயா,” அச்சிறுமி அவரை மலாயில் அழைத்தாள். அவளது பெரிய கரிய விழிகள் ஒரே நேரத்தில் வஞ்சகமாகவும் பரிதாபமாகவும், அப்போதுதான் அங்கிருந்து கிளம்பிப்போன அந்த உதவியாளர் பெண்ணினுடையதைப் போலவே தோன்றின. அவர் தன் மோவாயைத் திருப்பி சற்று எச்சரிக்கை உணர்வுடன் அவளை ஏறிட்டுப் பார்த்தார்.

“நீங்கள் இந்த அறிவிப்பைத் தவறாக எழுதியிருக்கிறீர்கள்,” என்றாள் அச்சிறுமி.

அவர் துணுக்குற்றார். அப்போதுதான் முட்டை மொத்த வியாபாரி ஒருவர் அக்கடையைக் கடந்து போனார். அறிவிப்பின் மீது ஒரு முறை பார்வையைச் செலுத்திய அம்மனிதர், தான் கொண்டுவந்திருந்த முட்டை பெட்டிகளை இறக்கிக்கூட வைக்காமல், தெருவில் நிறுத்தியிருந்த சரக்கு வாகனத்தின் பக்கம் திரும்பி அதிலிருந்த பெண்ணைப் பார்த்து கீழிறங்கி வருமாறு கத்தினார். அவருக்கு அந்தத் தம்பதியைத் தெரியும். அப்பெண்மணியும் தன்னியல்புப்படி அதனைப் பெரிதாக சிலாகித்தாள். அதற்குள் அம்மனிதர் தன் சட்டைக் கையை மடித்து விட்டுக்கொண்டு கடைக்குள் நுழைய எத்தனிக்க, வழியிலேயே நிறுத்தப்பட்டார்.

“உங்களுக்கு வாசிக்கத் தெரியாதா, என்ன? இது தேவை இருப்பவர்களுக்கு மட்டுமே.”

அவர்களோ இவர் தடுத்தாலும் வெட்கமின்றி இவரைத் தள்ளிவிட்டு உள்ளே வந்தனர். ஆனால் இவர் கோபமாய் முறைத்ததும் இறுதியில் தலை கவிழ்ந்தவாறு இருவரும் திரும்பி வெளியேறினர். எத்தனை விவரமில்லாத மனிதர் என்று கடுகடுப்புடன் முணுமுணுத்த அவர்கள், ஏதோ குண்டர்கள் வந்து மொத்தக் கடையையும் துப்புரவு செய்து தர வேண்டுமென்று எதிர்பார்க்கிறார் என்றனர்.

அவர் பதிலேதும் சொல்லவில்லை. அவர்கள் சென்ற பிறகு, அவர் திரும்பிப் பார்த்தபோது தொளதொள ஆடையணிந்த அச்சிறுமி அந்த இடத்திலேயே உறைந்துவிட்டதைப் போன்று இன்னும் அங்கேயே நின்றுகொண்டிப்பதைக் கவனித்தார்.

“நீ எதற்காகக் காத்திருக்கிறாய்?” என்று அவர் அச்சிறுமியிடம் சிடுசிடுத்தார்.

அச்சிறுமி முன்னால் வந்து அந்த அறிவிப்பைக் காட்டினாள்.

“நீங்கள் தவறாக எழுதியிருக்கிறீர்கள்.” இந்த முறை அவள் சீன மொழியில் பேசினாள். தெளிவாகவும் அட்சர சுத்தமாகவும் இருந்த அவளது உச்சரிப்பைக் கேட்டு அவர் பிரமித்துப்போனார். “அது ‘எடுத்துக்கொள்ளலாம்’ என்றிருக்க வேண்டும். ‘எடுத்துக் கொள்ளலாம்’ என்றிருப்பது தவறு.” அச்சிறுமி விழுந்துபோன பல்லால் தன் வாயில் ஏற்பட்ட இடைவெளியைக் காட்டியவாறு அவரைப் பார்த்து சந்தோஷமாக சிரித்தாள்.

பின்பு, பூனைகளுடன் விளையாட்டைத் தொடர்ந்த அவளைக் கடைக்குள்ளே அழைத்தார் அவர். அவள் கையில் ஒரு குறியிடும் பேனாவையும் ஒரு புதிய அட்டைத் துண்டையும் கொடுத்து சரியான வார்த்தை அமைப்புடன் அறிவிப்பை திருத்தி எழுதித் தருமாறு கேட்டார்.

“இன்னொரு விஷயம். இந்த இரு வாக்கியங்களையும் மலாயில் எப்படிச் சொல்வது?” என்று கேட்டார். “அதையும் எழுதித் தருவாயா?”

பணிவுடன், அச்சிறுமி மேசை மேல் சாய்ந்துகொண்டு, முழுக் கவனத்துடன், ஒவ்வொரு எழுத்தையும் மிக மெதுவாகவும் முனைப்புடனும் ஏதோ மரத்தில் செதுக்குவது போன்று எழுதினாள். அவளைப் பார்த்து, ஏனோ அவரால் சிரிப்பை அடக்கிக்கொள்ள இயலவில்லை. எனவே அவர் வெளியே வந்து தன் நாய் மீது பார்வையைத் திருப்பினார். அந்த ஐந்தடி அகலப் பாதையின் ஓரமாக வூஃபி உறங்கிக்கொண்டிருந்தது. ஒருவேளை அது உண்மையாகவே தூங்காமல் கண்களை மட்டும் மூடியவாறு இருக்கலாம். அவருடைய இருப்பை உள்ளுணர்வால் அறிந்துகொண்டதுபோல் அது தன் தலையைத் தூக்கி ஒரு பார்வை பார்த்தது. அவ்விரு பூனைகளும் தங்கள் தாய் அருகாமையில் எங்குமே காணப்படவில்லை என்ற உண்மையைப் பொருட்படுத்தாமல், வூஃபியின் பக்கமாக குழைவாக சாய்ந்துகொண்டிருந்தன. அவையனைத்தும் ஒன்றையொன்று அணைத்தவாறு அவர் இருப்பதையையே மறந்த நிலையில் இனிமையான உறக்கத்திலிருந்தன. அவர் அவற்றைப் பார்த்தவாறு நீண்ட நேரம் அங்கேயே நின்றுகொண்டிருந்தார்.

閉店のお知らせ

黎紫書

閉店することになりました。

店内の食品・日用品は、必用な方に無料でお配りします。

このお知らせは朝からドアに掛かったまま、昼になるのに誰にも気づかれていない。新型コロナウイルス対応アプリMySejahteraの二次元コードが印刷された政府通知と一緒に張り出されていて、その下には消毒液と体温検知センサーを置いた台があり、入って来た客はみなそこを通らなくてはならない。今朝店を開けてからマレー人の女性客が数人来たほか、インド系の少年も飲み物を買い、サングラスをかけた男がタバコを買ったし、汚い身なりの子供たちも菓子を買いに来た。誰も尋ねないので、彼も自分から説明することはなく、レジで金を受け取って釣り銭を出し、値札通りに金を受け取った。

客足が途切れると、彼は外に出てお知らせの札をいじり、真っすぐに直した。

告知の二行の文は彼が手で書いたものだった。今朝家を出る前に急に心が決まった。よし、そうしよう。段ボールの箱をばらし、真四角に切り取り、マーカーペンで二行の中国語を書きつけた。

一時的な衝動ではなかった。何年も前から店をたたむよう妻に言われていたが、彼は黙ったままずるずると来て、今日になってようやく決意したのだった。

「これから張り紙をしてくるよ。店の商品は全部いらんだろう」彼は長年連れ添った妻に言った。

妻は陶製の壺の中で、よいとも悪いとも言わなかった。

数えてみれば一年近くになる。妻は灰になって、骨壺に納められた。美しい壺は、墓所に安置されているはずだった。墓所はそう遠くないが――実は彼の家から一番近い墓地だった――それでも三〇キロ近くの距離があった。ここから行くなら、行政区をまたぐことになる。この非常時に行政区をまたぐのは大変なことで、三〇キロというのは天と地ほどはるかな距離だ。問題だと思った彼は、葬儀社の手配を断り、子供の勧めも取り合わず、流行が終息してからにしようと言って、骨壺を手元に置いていた。そのために客間のサイドボードを片付けてスペースを作り、妻をそこに安置していた。

そういうわけで彼は毎日その骨壺に話しかけることができたのだ。

閉店のお知らせを書いてしまうと、彼は店に出る準備をした。七月のことで、暑いったらなく、外にはむせかえるようなドリアンの香りがしていた。飼い犬は元気が戻ったようで、昨日から食欲が出てきたが、自分だけで留守番するのは嫌がり、無理して立ち上がると彼の軽トラにもぐり込んで、一緒に出かけようとした。

阿旺 アワン 、下りるんだ!」

犬は車の中から振り返って彼を見たが、黒い眼が濡れて光り、喉を鳴らして、哀願するようだった。彼はつい、妻が病院の隔離病室で息を引き取る前に、帰宅を懇願したことを思い出した。看護師は許可せず、仕方なく彼と電話をつなぎ、携帯の画面越しに夫婦の対面を果たしたのだった。彼はその時動転していて、早く元気になるんだぞ、よくなったら帰れるからとひたすら叫び続けた。ビデオ通話の相手は喉を鳴らすばかりで、頬のこけた顔はほとんど呼吸器で隠されていたが、瞳だけは彼女のものだった。

妻の死後、飼い犬は何かを察したようで、急に元気がなくなり、以前より彼につきまとうようになった。妻がかつて裏通りで拾って来た犬で、当時はまだ乳離れしたばかりの子犬だった。数日前に病気だと気づき、獣医の診察を受けた時、何歳かと聞かれたが、彼は口をぽかんと開けて正確な数字を答えられなかった。妻が子犬を胸に抱いて帰って来た時の様子ばかりが思い出された。あの頃妻の髪はまだほとんど白くなっていなかった。

「少なくとも十五歳にはなっていますね」獣医は言った。

「人間の九十歳に相当します」そう言って、獣医は彼に壁に貼ってある数字が並んだ表を示した。

つまり、阿旺は相当な年齢で、楽観視できないということだった。彼は目の前がぼうっとなり、妻が確定診断を受けた時より受け入れがたい思いだった。もちろん当時の彼は妻が死ぬとは知らなかったが、今は獣医の言葉にほのめかされた意味をはっきり意識した。この犬に残された日々は限られている。

妻が亡くなった時、二人の子供たちは葬儀に駆けつけたが、その後で南と北に分かれてあわただしくそれぞれの家に帰ると、そのまま活動制限令に阻まれ、帰省がかなわなくなってしまった。この家には人間ひとりと犬一匹だけが残された。彼は電話で子供たちに阿旺のことを伝えたが、二人とも異口同音に、裏通りでもう一匹拾いなよと勧めた。あそこにはいつも野良犬がうろうろしているから。

子供たちは知らなかった。彼らの母が死んでからというもの、野良犬たちはもう来なくなっていることを。

何年もの間、犬たちは夕方になると裏通りに来て、彼らの家の勝手口の外で待っていた。錆びついた鉄の扉がギイと開かれると、家の女主人がよく混ぜたドッグフードと白いご飯の皿を持って、犬たちにほほえみかけた。ご飯だよ。

近所ではみな知っていた。この家の女主人が野良犬の群れを毎日寄せ集めていると。野良犬は全身汚れて、いつもどこかを怪我しており、あたりにはしつこい蠅が飛びまわっている。裏通りの向かいの住人は、しょっちゅうドアスコープからのぞいていたし、ぴったり閉ざされたブラインドを少し開け、うす暗い隙間から目だけのぞかせる子供もいた。暗がりに身を潜めている何匹もの黒猫のように。

妻は阿旺を飼うようになってから、ほかの犬が苦しむのも見ていられなくなり、最初は一、二匹に餌をやるだけだったのが、だんだんとこんな群れになった。しかしこのあたりの多くの住民は犬を憎んでいて、子供たちも棒きれで脅したり、祭日にはかんしゃく玉を投げつけたりしていた。地方自治体に依頼して野犬捕獲隊を呼び、裏通りで大騒ぎしたことも一度ならずあった。妻は身を挺してかばい、犬たちを逃がしてやり、隣人から罵声を浴びせられた。妻はただ作り笑いをしただけだったが、彼は腹に据えかねて飛び出して行って怒鳴り返し、あんたたちが放し飼いにしている猫だって悪事の限りを尽くし、人の家の庭に糞尿をまき散らしているだろうがと言った。どちらも口角泡を飛ばし、険悪になり、それから裏通りに出ると、こちらを睨みつける顔を目にせずには済まないようになった。

やがて招かれざる客が現れて、あちこちの家の猫が姿を消したというのも、彼のせいということになった。

彼は相手にせず、鼻息を荒くしたばかりだった。

その当時から妻は言っていた。あんたは、年を取るにつれてかんしゃく持ちになって、まったく雑貨屋なんか向かないから、店をたたんで隠居したらいい。彼は反対しなかった。彼らの住んでいる区画は、二並びの商店があるばかりで、雑貨屋はここしかない。以前は商売も繁盛していたし、それに近所の華人たちはとりわけここに集まって世間話をしたがり、毎日店を開けるとすぐに二人、三人と集まり、自分の腰掛けを持って来る者までいて、小声で何か言っては大笑いしていた。だがこの数年で、こうした親しい隣人たちは、子供について引っ越して行った者もいれば、年を取って体が利かなくなり、めったに外出しなくなった者もいた。彼の店はますます寂しくなった。子供は二人とも独立していたし、夫婦の蓄えもあり、売り上げが減るのは構わなかったが、長年この店に頼って暮らしてきたので、店がなくなったら手持ちぶさたになるだろうと思うと、ためらっている間に一年また一年と過ぎていった。

妻の死後、彼は一人では暮らしていけないと認めざるを得なかった。家の中がめちゃくちゃになったのは言うまでもないし、店の手伝いに長く雇っている女ももともと怠け者だったのが、年とともにますますひどくなり、目につかないところで悪事を働き、昨日はこっそりタバコを数箱盗もうとして、犯行現場を彼に押さえられたばかりだった。今度ばかりは彼は許すことはなく、出て行くように言い、もう来るなと告げた。小さな店ではあったが、やることはたくさんある。さらに大変なのは、この一年あまり政府が感染症対策の規定を大量に設けたことだ。このあたりの住民はふだんバイクに乗るのにもヘルメットをかぶらないくらいで、そんな規定など歯牙にもかけない。だが警察が本当にしょっちゅう調査に訪れ、ノートを出しては記録して罰金を取るようになると、彼は四六時中落ち着かない気がして、日によっては朝もわざと家でぐずぐずして店に行く気になれずにいる自分に気づいた。

今朝がちょうどそうだった。彼は手持ち無沙汰にバケツに水を汲み、骨壺を何度も磨いた。

「思い立ったが吉日だ」彼は骨壺に話しかけた。「今日にしよう」

「店の品物は全部人にあげてしまえばいい、それで片が付く」

店には阿旺にも思い出があると考えると、車から無理に下ろすのも気が引けた。店に着いて、彼はシャッターを開け、普段通りにパンと、玉ねぎやにんにく、じゃがいもの入ったかごをいくつか外に並べ、お知らせを張り出した。阿旺は店に直行して一回りし、出てきた時には二匹の子猫が後ろにくっついていた。ちょこちょこと歩きながらずっとみゃあみゃあ鳴き続け、何か阿旺に言おうとしているようだった。阿旺が二匹を連れて出て来ると、すぐに二匹の薄汚れた野良犬がどこからか現れ、近づいて阿旺に挨拶した。

彼は店で昼まで休まず働き、昼になって数軒隣のインド人の店で料理を包んでもらい、戻ってみると昨日帰ってもらった手伝いの女が店の前に立っていた。傍には痩せて手足の長いインド系の少女がいる。十二、三歳だが服のサイズが合っておらず、上着とスカートはぶかぶかだ。女は彼の姿を見てきまり悪げに笑い、少女はしゃがみこんで二匹の子猫と遊びだした。横で阿旺は警戒し、ずっと少女の手を鼻先で押し返そうとしていた。

女は許しを請いに来たのだった。彼はその手は知り尽くしていたので、取り合わずカウンターで食事を始め、彼女には悲しい顔でああだこうだと言わせておいた。口に出すのはほかでもない。もうしません、家では食べるものにも事欠く始末で、何年も勤めたのだから助けてくださいよ……繰り言をくどくどと並べ、追い払っても戻ってくる蠅のようだった。女がついに口をつぐんだ時には、彼は食欲を失い、口に運んだ飯も飲み下しかねた。半分以上残った料理には、魚も肉もあり、彼は店の外に行って阿旺にやった。ぶかぶかの服を着た少女は少し移動したものの、しゃがんだまま阿旺が食べる姿を見ていた。二匹の子猫も近づいて、半分になった魚を阿旺の餌からくわえ出した。

彼は外のお知らせを指して、女に言った。この店はもうたたむから、人は雇わない。これだけのことを何度も繰り返したあげく、女はようやく半信半疑で外に出て、自転車で去って行った。外にいた少女はついて帰らなかった。彼は尋ねた。おい、あの人と一緒に来たんじゃないのか? 少女は首を横に振り、また口をへの字にして、意を決したように突然立ち上がると、視線を外の張り紙に向けた。

「おじさん」少女はマレー語で呼んだ。大きすぎてやや飛び出している目は、ずるそうだったが苦しげでもあり、さっき立ち去った女とどうも面差しが似ていた。彼は思わず警戒して、答えの代わりにあごをしゃくっただけだった。

「このお知らせ、字が違ってる」少女は言った。

彼ははっとした。その時、ちょうど卵売りの卸売商が通りかかり、お知らせを見るなり、手にした卵を置く間も惜しんで、外に止めたトラックに呼びかけ、車内の女を下りて来させた。この夫婦は彼と知り合いで、妻は当然大げさに騒ぎ立てたが、夫のほうは袖をまくって店に入ろうとし、彼に呼び止められた。

「字が読めないのか? 必要な人にだけ持って行ってもらうんだ」

夫婦は欲と二人連れだったのが、彼が色をなしたのを見て、やや恥ずかしくなったようだった。去り際に口をとがらせ、ぶつぶつと文句を言った。お人よしにもほどがある、そのうち暴徒に襲われるだろうよ。

彼は言い返さず、二人が去ってから振り返ると、ぶかぶかの服の少女はまだそこにいて、さっきの場所で固まってしまったかのようだった。

彼は眉をひそめた。

「何を待ってるんだ?」

少女は大きく一歩踏み出し、手を伸ばしてお知らせを指した。

「字が一つ間違ってる」そのひとことは中国語で、発音は正確だった。彼は驚いた。「『必要』なのに、『必用』になってる」そう言って、少女は得意そうに笑った。あごをぐっと突き出し、口の中の歯が抜けた黒い穴を見せて。

それから少女はまたしばらく子猫と遊んでいた。彼は店に招き入れ、マーカーペンと切り取ったボール紙を渡すと、間違った字を修正して、全部書き直してくれと頼んだ。

「それから、このお知らせはマレー語でなんて書けばいいんだね?」彼は尋ねた。「ついでに書いてくれないか」

少女は承知して、カウンターに身をかがめて熱心に、一画ずつ木に彫りつけるように書いた。彼は見つめているうち、思わず笑いがこみあげてきた。少女に気取られないよう、ゆっくり外に出て阿旺の様子を見た。阿旺は道の脇に身を伏せて寝ていた。本当に眠っているわけではなく、目を閉じているだけだったのかもしれない。彼の気配を感じると、目を上げてちょっと見た。二匹の子猫はというと、母猫がどこに行ったかなど気にする様子もなく、阿旺のふところにもぐりこんで、体を丸めて気持ちよさそうに眠ったまま、彼がそこにずっと立っていてもさっぱり気づく様子はなかった。

及川茜 訳

结业通知

作者: 黎紫书

我们要结束营业了。

店里的食物杂货,有需要的人可免费令取。

这告示在门框上挂了一上午,至今犹未被人发现。它与那一张印着MySejahtera二维码的公文挂在一起,下面有个架子放着洗手液和体温测量器,谁进来都得从那里经过。今早开店后有几个马来妇女来过,又有印度少年来买饮料,还有戴着墨镜的男人来买香烟,以及几个邋遢的孩童来买糖果。既然没有人问起,他也不主动提示,依然在柜台收钱找赎,一分钱也没少算。

没有顾客的时候,他出去挪了挪那告示,把它摆正一些。

告示上的两行字是他自己动手写的。今天早上出门前他忽然拿定主意,就这么办吧,便动手拆开一个纸箱,裁下方方正正的一块硬纸皮,用马克笔写下这两行中文大字。

这可不是一时兴起。好几年前老妻就叫他把店收了,他无可无不可,却拖拖拉拉,直至今天才下定决心。

“我等下就去挂个告示,店里的东西全部不要了。”他对老妻这么说。

他的妻,在一个瓷罐子里,不置可否。

算起来已近一年。他的老妻被烧成灰烬,装进了罐子里。这罐子十分精美,本该被安置到墓园中。那墓园并不远──事实上已经是距离他们家最近的一座墓园了──路途却也有将近三十公里。从这儿到那里去,算是跨了县。这非常时期,跨个县可不容易;三十公里,等于天上人间了。他深感不妥,便拒绝了殡葬公司的安排,也不理孩子的劝告,就说等疫情过了再说吧,便把瓷罐放在家中。他特地在客厅的置物柜上清出一个空格来,将老妻端上去。

于是他每天都还能与那瓷罐说上几句话。

把结业通知写好以后,他就准备到店里去了。时值七月,热呢,屋外蒸腾着榴梿的香味。 他的狗似乎精神好了起来,这两天有了点食欲,却还是不喜欢独个儿留在家中,仍然强撑着钻进他的小货车,要与他一同出门。

“阿旺,下来!”

狗在车厢里回过头看他,眼睛乌亮,喉中咿咿地响,有点哀求的意思。他不由得记起老妻在医院的隔离病房咽下最后一口气以前,央求回家,护士不让,不得已打了电话给他,让他与老妻在手机屏幕上见上一面。他当时慌乱,只一个劲喊着你快点好起来吧,好了就可以回家了。视频里的人只有喉间嘤嘤作响,一张瘦脸被呼吸器遮去大半,好在眼睛还是她的。

老妻死后,家里的狗有所觉,忽然萎靡下来,又比以前更依恋他。这狗是妻以前在后巷拣回来的,当时还是只刚断奶的小狗。前几天发现它病了,他带它去找兽医,被问起这狗多大岁数呀?他张大嘴巴说不出个准确数字,只记得妻把小狗抱在怀里带回家的情景,那时妻的头发大半还是黑的。

“少说有十五岁了。”兽医说。

“等于人类的九十多岁。”说着,兽医指示他看看墙上贴着的一张填满数字的列表。

意思是说,阿旺很老了,情况不乐观。这让他心中茫然,感觉比当初听说老妻确诊时更难以接受。当然那时他不知道妻会死,而如今他分明意识到兽医的话里有这意思。这狗没多少日子了。

妻去世时,两个孩子赶回来奔丧,之后一南一北,匆匆回到他们各自的家中,从此又被行管令所阻,回不来探望。这屋里只剩下一人一狗。他在电话里对孩子们说阿旺的事,他们不约而同,都叫他到后巷再拣一只吧,那里总不缺野狗出没。

他们不晓得,自从他们的母亲死后,那些流浪狗便都没来了。

过去许多年,这些狗習惯了在傍晚时分遛达到后巷来,在他们家后门外候着,等那一扇生锈的铁门“吚呀”一声推开,房子的女主人捧着一盆拌好的狗粮和米饭出来,微笑着对它们说,吃饭啰。

左邻右邻都知道的,这房子的女主人招惹一群野狗天天过来,野狗浑身汙秽,经常带着伤口,周遭跟着一窝萦绕不去的苍蝇。后巷对门的那些人家,常常有人从铁门上敞开着的小门洞里窥探,也有小孩把原本紧闭着的百叶窗稍微打开,在幽深的缝隙里露出眼睛,猶如好几只黑猫藏身暗中。

他的妻自从养了阿旺以后,便看不得別的狗受苦,先是喂一、两只,慢慢就来了这么一群。

偏偏这一带许多住户都恨狗,连孩童都懂得抡起棍棒恫嚇,或是在佳节时拿摔炮往它们身上乱掷。有几次还召了地方政府的打狗队来追捕,在后巷弄出很大的声息。老妻挺身拦住,让那些狗有机会逃脱,邻人便都对她吆喝。老妻只是赔笑而已,而他忍不住冲出去与人们对骂,说他们放养的猫不也十恶不赦,连屎尿都拉到人家的院子里了。反正两边的声量都大,就交了恶,以后踏足后巷,免不了看见一张一张呲牙咧嘴的脸。

后来有说是非者上门,说这家那家邻居的猫无故失踪,都赖到他头上了。

他没回应,只是用鼻子狠狠喷出点声息。

那时妻就说了,你呀,越老脾气越暴躁,真不适宜经营杂货店,便叫他把店收了,退休吧。他没反对。他们住的这一区,只有两排店屋,杂货店就此一家。以前店里不仅生意好,附近的华人邻居还特別喜欢到那里聚首闲聊,每天店门一开便见三三两两,有的还自己带着小凳子过来,小声说大声笑。可是过去几年,这些相熟的邻人不少都随孩子搬走了,也有的老了身体出状況,难得出门。他的店愈来愈清冷,生意少了倒无所谓,反正孩子都已成家立业,他与妻也有储备,不过是多年来靠这店营生,没了它恐怕余生无所事事,故而踌躇,一年拖着又一年。

老妻死后,他不得不承认,这日子不是他一个人可以过的。家里乱成一片不说,店里的老帮工本来就懒,还越来越不老实,在各种不当眼处使坏,昨日才偷偷藏起了几包香烟,被他当场逮到。这回他再不给情面,叫她走,以后別来了。尽管只是一家小店,工作却不少。更要命的是这一年多以来政府立下许多防疫规定,而这里的人连平日连骑摩哆都不戴头盔,当然也不拿这些规矩当一回事。但警察却真的三不五时上门检查,还总是掏出本子来作状开罚单,让他时时提心吊胆,竟有几个早上他发现自己故意在家里磨磨蹭蹭,不想到店里了。

今早便是如此。他没事提了一桶水,把装着骨灰的瓷罐来回擦拭了好几遍。

“择日不如撞日,”他对那瓷罐说。“就今天吧。”

“店里的东西都送人好了,一了百了。”

想到老店也有阿旺的一分回忆,他便 狠不下心把它赶下车来。到了店里,他拉起卷门,像平常一样将面包和装了洋葱、蒜头和马铃薯的几个筐子挪到门外,再把写好的告示挂上。阿旺迳自往店里巡了一通,出来时身边跟着两只小猫崽,迈着小步一个劲儿喵呜喵呜地喊,像是有许多话要和它说。阿旺领着它们走到店门外,很快便有两只脏兮兮的流浪狗不知从哪里冒出来,走上前去向它问好。

他在店里忙了一上午,直到中午他到隔几家店的嘛嘛餐馆打包,回来看见昨天被辞退老帮工站在店门前,身边有一个手脚细长的印裔女孩,十二、三岁的模样,衣不称身,穿着大了好几码的衣裙。那老帮工一见着他便讪讪地笑,女孩则蹲下来逗两只小猫玩。一旁的阿旺有点警戒,老想用嘴巴把女孩的手拱回去。

老帮工是回来求情的,他熟知她那一套,便自顾自在柜台吃起饭来,由得她在一旁哀戚着脸呢呢喃喃。说的无非那些,以后不敢了,家里没钱开饭,我都替你们打工好几年了,帮帮忙吧……循环往复,如苍蝇挥之不去。等她终于住口,他已经没了食欲,一口饭在嘴里几乎咽不下去。剩下来的大半包饭,有鱼有肉,他拿到门外去喂阿旺。穿着宽大衣裙的女孩稍微挪了挪步,却依旧蹲在那里看阿旺吃饭,两只小猫也趋前,将半条煎鱼从阿旺的饭里叼了出来。

他指着外面那告示,对老帮工说这店马上要收了,不雇人了。几句话重复了许多遍,那妇人才半信半疑地走出店外,骑上脚车离开。门外的女孩却没跟着走。他问女孩,嘿,你不是跟她一起来的吗?女孩摇摇头,又抿了抿嘴,像是下了个什么决心,忽然站起来,眼睛往门框上的告示看去。

“叔叔,”女孩用马来语喊他。她那一双大得有点外凸的眼睛既狡黠又苦情,跟那刚离去的老帮工真有点像,他不由得警戒起来,只是抬了抬下巴,算是回应。

“这告示写错了。”女孩说。

他不由得一愣,这时候正好有个卖鸡蛋的批发商从门前走过,瞥见那通告,不等放下手里捧着的几托鸡蛋,便朝外头停着的小货车大呼小叫,把车上的一个女人喊了下来。这对夫妇与他相识,女人自然是要大惊小怪的,男人则已捋起袖子要走进店里,被他喊回头。

“你们不识字吗?我只给有需要的人。”

夫妇俩本来还涎着脸,可见他神色严厉,脸上便有点挂不住了。两人走的时候都撇着嘴,嘀嘀咕咕,说他天真,就等着来一群暴徒把他的店抢空吧。

他不作反驳,等两人离开后他才回过身,竟见穿宽大衣裙的女孩还在原地,像是刚才就这么凝固在那里了。

他皱了皱眉。

“你在等什么呢?”

女孩往前跨了一大步,伸长手臂指着那张告示。

“上面有一个字写错了。”这句话是用华语说的,字正腔圆,让他一惊。“是‘领取’,你写成‘令取’了。”说完,女孩得意地沖他一笑,下巴抬得好高,露出嘴里一个缺了牙齿的黑洞。

后来女孩又逗小猫玩了一会儿,他把女孩叫进店里,拿出马克笔和刚裁下的一张硬纸皮,要她改正错字,把告示重写一遍。

“还有,这两行字马来文怎么翻译?”他问。“顺便也写上去吧。”

女孩领命,伏在柜台上写得十分认真,一笔一划犹如在木头上刻字。他注视了一会儿,忍不住笑,又不想让女孩发现,便踱步出去看他的狗。阿旺趴在走道边上睡着了,或许没真睡着,只是闭目而已;感知他趋近,还是抬起眼来看了一看的。倒是那两只小猫,一点不挂心母猫跑哪里去了,竟然都窝在阿旺怀中,蜷成一团甜滋滋地睡去,连他站在那里很久了也丝毫不觉。


Li Zi Shu

Li Zi Shu

Zishu-Li was born in 1971 and grew up in Ipoh, Malaysia, is one of the most anticipated writers in global Chinese literature. She has received plenty of awards since 1995, including multiple Huazhong Literary Awards (Malaysian), UDN Literature Award (Taiwan), Yun Li-Feng Excellent writers of the year and Nanyang Chinese Literature Award etc. Her writings include novel, short stories and proses, such as The Worldly Land, The Years of Remembrance, Wild Buddha, Gateway to Heaven and The Inevitable Coincidence etc., have been widely published in the Chinese-speaking world.

Li Zi Shu

Zishu-Li yang dilahirkan pada tahun 1971 dan dibesarkan di Ipoh, Malaysia, merupakan salah seorang penulis yang paling dinanti-nantikan dalam kesusasteraan Cina global. Beliau telah menerima banyak anugerah sejak tahun 1995, termasuk beberapa Anugerah Sastera Huazhong (Malaysia), Anugerah Sastera UDN (Taiwan), Penulis Cemerlang Yun Li-Feng, Anugerah Sastera Cina Nanyang dan lain-lain. Penulisan beliau merangkumi novel, cerpen dan prosa seperti The Worldly Land, The Years of Remembrance, Wild Buddha, Gateway to Heaven, The Inevitable Coincidence dan sebagainya, yang telah diterbitkan secara meluas kepada warga dunia yang berbahasa Cina.

黎紫书

1971年出生的黎紫书成长于马来西亚怡保,是全球华人文坛最受期待的作家之一。 1995年以来,她连续斩获多项大奖如花踪文学奖(马来西亚)、联合报文学奖(台湾)、云里风年度优秀作家、南洋华文文学奖等,其作品包括小说、短篇小说和散文,如《流俗地》、《告别的年代》、《野菩萨》、《天国之门》和《无巧不成书》等,在华语世界广为出版。

லி ஜி சூ

ஜிசூ-லி 1971-ஆம் ஆண்டில் மலேசியாவில் ஈப்போ நகரில் பிறந்து வளர்ந்தவர். உலகளாவிய சீன இலக்கிய உலகில் இவர் மிகவும் எதிர்பார்க்கப்படுகிற எழுத்தாளர்களில் ஒருவராகக் கொள்ளப்படுகிறார். 1995-ஆம் ஆண்டு முதலாகவே இவர் பல விருதுகளைக் குவித்துள்ளார். அவற்றில் உள்ளடங்குபவை பலமுறை ஹவுசாங் இலக்கிய விருதுகள் (மலேசியா), UDN இலக்கிய விருது (தைவான்) யுன் லி-ஃபெங் ஆண்டின் மிகச் சிறந்த எழுத்தாளர் விருது மற்றும் நான்யாங் சீன இலக்கிய விருது முதலியவை ஆகும். இவரது படைப்புகள், புதினம், சிறுகதைகள், உரைநடை என பல்வேறு வடிவங்களிலும் வெளியாகியுள்ளன. அவற்றுள் தி வோர்ட்லி லேண்ட், தி இயர்ஸ் ஆஃப் ரெமம்பரன்ஸ், வைல்டு புத்தா, கேட்வே டு ஹெவன் மற்றும் தி இன்எவிட்டபிள் கோஇன்சிடன்ஸ் முதலியவை சிறப்பிடம் பெறுகின்றன. இவை அனைத்தும் சீன மொழி பேசும் மக்களின் உலகில் பரவலாக வெளியாகியுள்ளன.

黎紫書

ジシュウ・リー(Zishu-Li)は1971年に生まれ、マレーシアのイポーで育ちました。世界の中国文学界で最も期待されている作家の1人です。彼女はHuazhong 文学賞(マレーシア)、UDN文学賞(台湾)、Yun Li-Feng優秀作家賞、そして南洋中国文学賞(Nanyang Chinese Literature Award)など、1995年以来多くの賞を受賞しています。小説、短編小説、散文などの著作があり、『The Worldly Land』、『The Years of Remembrance』、『Wild Buddha』、『Gateway to Heaven』、『The Inevitable Coincidence』などの作品が中国語圏で広く出版されています。

 

© 2021 The Japan Foundation, Kuala Lumpur. All rights reserved.

{{ pageNo }}
{{ pageNo + 1}}

© 2021 The Japan Foundation, Kuala Lumpur. All rights reserved.